ΨΕΥΔΑΡΓΥΡΟΣ: Ο ΣΥΜΜΑΧΟΣ ΤΟΥ ΑΝΟΣΟΠΟΙΗΤΙΚΟΥ ΣΑΣ

Ο ψευδάργυρος είναι ένα απαραίτητο μεταλλικό στοιχείο που έχει σχέση με τη ρύθμιση πολλών ενζύμων του ανθρώπινου σώματος. Επίσης έχει αντιοξειδωτική δράση και χρησιμοποιείται στα συμπληρώματα διατροφής που βοηθούν το ανοσοποιητικό σύστημα. Είναι απαραίτητος  και για την μετατροπή της χοληστερόλης σε τεστοστερόνη.

Ο ψευδάργυρος επιδρά στην απόκριση του ανοσοποιητικού συστήματος σε διάφορες λοιμώξεις.

Τα συμπληρώματα ψευδαργύρου φαίνεται να βελτιώνουν την ανοσία αλλά και τις χρόνιες φλεγμονώδεις απαντήσεις.

Συνεπώς, ο ψευδάργυρος είναι απαραίτητος για την διατήρηση της κυτταρικής ομοιόστασης και λειτουργίας.

Επιπρόσθετα, ο ψευδάργυρος ενεργοποιεί τα Τ-κύτταρα τα οποία δρουν βοηθητικά στα Β-κύτταρα ώστε να προκληθεί η παραγωγή αντισωμάτων και ο θάνατος των παθογόνων- μολυσμένων κυττάρων.

• Ο Ψευδάργυρος δρα ως γενικό διεγερτικό της αντιίκης ανοσίας!
• Με την αύξηση της ηλικίας τα επίπεδα ψευδαργύρου μειώνονται ακόμα και σε υγιείς ενήλικες!
• Φαίνεται να προστατεύει έναντι των συμπτωμάτων του COVID-19 μέσω αναστολής του πολλαπλασιασμού του!

Ιδιότητες

Οι τροφές που περιέχουν ικανοποιητικές ποσότητες ψευδαργύρου είναι τα στρείδια (πάρα πολύ), το συκώτι, ο κολοκυθόσπορος, το σουσάμι, τα όσπρια, το βοδινό, το αρνί, το χοιρινό, το σιτάλευρο ολικής άλεσης, τα μύδια και το ρύζι (βλέπε παρακάτω πίνακα). Η βιοδιαθεσιμότητα (απορρόφηση) πάντως είναι αρκετά μεγαλύτερη από τις ζωικές τροφές σε σχέση με τις φυτικές.

Λόγω του ότι ο ψευδάργυρος είναι απαραί­τητος στον μυϊκό ιστό, είναι δυνατόν να εμφανιστεί ανεπάρκεια κατά την περίοδο σύνθεσης μυϊκού ιστού. Αν και ορισμένη ποσότητα ψευδαργύρου είναι διαθέσιμη σε βραχυχρόνιες περιόδους ανεπάρκειας από μια ηπα­τική δεξαμενή, γενικά το σώμα δεν διαθέτει συγκεκριμένα αποθέματα ψευ­δαργύρου και έτσι εξαρτάται από την τακτική πρόσληψη του μετάλλου από τη διατροφή.

Που βρίσκεται ο υδράργυρος μέσα στο σώμα σε έναν ενήλικα άνδρα:

Οφέλη και συστάσεις πρόσληψης

Ο Ψευδάργυρος απαιτείται για τη δημιουργία των Τ-λεμφοκυττάρων, των λευκών κυττάρων του σώματος που επιτίθενται στους ιούς και τα παθογόνα βακτήρια. Θεωρείται ότι μπορεί να μειώσει τα συμπτώματα του κρυολογήματος και με αυτόν τον τρόπο ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα.

Υπάρχουν ενδείξεις ότι το ιχνοστοιχείο προλαμβάνει την ανάπτυξη των καρκινικών κυττάρων.

Ο ψευδάργυρος χάνεται μέσω του ιδρώτα και γι’ αυτό οι αθλητές πρέπει να λαμβάνουν ικανοποιητικές ποσότητες από τη διατροφή τους. Να σημειωθεί ότι ορισμένες μελέτες έχουν βρει χαμηλή τεστοστερόνη σε αθλητές και ενδέχεται η αιτία να είναι η απώλεια του ψευδαργύρου. Οι διαβητικοί επίσης χάνουν ψευδάργυρο μέσω των ούρων.

Ποιες τροφές περιέχουν ψευδάργυρο

Η βιοδιαθεσιμότητα του ψευδαργύρου ποικίλλει κατά πολύ, από τρόφιμο σε τρόφιμο, από 5% έως 50%.

Το κρέας, τα θαλασσινά (ιδιαίτερα τα στρείδια) και το συκώτι αποτελούν καλές πηγές βιοδιαθέσιμου ψευδαργύρου. Στα προϊόντα ζωικής προέλευσης, η περιεκτικότητα του ψευδαργύρου, έως έναν βαθμό, σχετίζεται με το χρώμα του κρέατος και, έτσι, η υψηλότερη περιεκτικότητα -περίπου 50 mg ανά κιλό- απαντάται στο κόκκινο άπαχο κρέας και είναι σχεδόν διπλάσια από αυτήν που απαντάται στο κοτόπουλο.

Ωστόσο, σε πολλά μέρη του κόσμου, ο ψευδάργυρος λαμβάνεται κυρίως από τα δημητριακά. Στα δημητριακά, το μεγαλύτερο μέρος του ψευδαργύρου περιέχεται στο εξωτερικό, πλούσιο σε φυτικές ίνες τμήμα του καρπού και ως εκ τούτου ο βαθμός της επεξεργασίας τους καθορίζει και την περι­εκτικότητα τους σε ψευδάργυρο. Τα προϊόντα ολικής άλεσης παρέχουν 30-50 mg ανά κιλό, ενώ κατόπιν επεξεργασίας τα δημητριακά μπορεί να περιέχουν μόνο 8-10 mg ανά κιλό.

Η βιοδιαθεσιμότητα του ψευδαργύρου είναι μικρότερη από μια διατροφή που βασίζονται σε δημητριακά και όσπρια, λόγω της υψηλής περιεκτικότητας τους σε φυτικό οξύ (phytates), το οποίο είναι ισχυρός αναστολέας της απορρόφησης του ψευδαργύρου.

Να σημειωθεί ότι ο χαλκός, ο σίδηρος και ο ψευδάργυρος ανταγωνίζονται για το ίδιο μονοπάτι εισόδου από το λεπτό έντερο στην κυκλοφορία του αίματος, οπότε μια υπερβολική πρόσληψη του ενός μετάλλου μπορεί να εμποδίσει την απορρόφηση των άλλων.

Τροφές και περιεκτικότητα ψευδαργύρου (Πηγή: Ηοlland et al 1995, Dietitians of Canada)

Συμπτώματα έλλειψης

Οι κλινικές εκδηλώσεις της έλλειψης ψευδαργύρου στον άνθρωπο περιλαμβάνουν καθυστέρηση της ανάπτυξης, σκελετική και σεξουαλική ανωριμότητα, νευροψυχιατρικές διαταραχές, δερματίτιδα, τριχόπτωση, διάρ­ροια, αυξημένη επιρρέπεια στις λοιμώξεις και απώλεια της όρεξης. Τα συμπτώματα αυτά αποκαλύπτουν την εξάρτηση των ιστών με υψηλό μεταβολικό ρυθμό από τον ψευδάρ­γυρο. Ωστόσο, η έλλειψη ψευδαρ­γύρου στον άνθρωπο είναι σπάνια, και έτσι το μεγαλύτερο ενδιαφέρον επικεντρώνεται στην οριακή ανεπάρκεια ψευδαργύρου.

Η διάγνωση της οριακής ανεπάρκειας είναι δύσκολη, ενώ συνήθως συνυπάρχει με άλ­λες ανεπάρκειες μικροθρεπτικών συστατικών, όπως του σιδήρου.

Έχει αναφερθεί ότι τα συμπληρώματα ψευδαργύρου ενεργοποιούν την αύξηση και την ανάπτυξη των βρεφών και των μικρών παιδιών, ελαττώνουν τη νοσηρότητα (διάρροια και αναπνευστικές λοιμώξεις) στα παιδιά, ιδι­αίτερα στις αναπτυσσόμενες χώρες, ενώ φαί­νεται να ενισχύουν τόσο την εγγενή όσο και την προσαρμοστική ανοσία.

Στις γυναίκες, τα χα­μηλά επίπεδα ψευδαργύρου στον ορό κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης αποτελούν σημα­ντικό προγνωστικό δείκτη χαμηλού σωματικού βάρους γέννησης του παιδιού.

Ο ψευδάργυρος ενδέχεται να μειώνει την κατάθλιψη και την επιθετικότητα (το μέταλλο βρίσκεται σε υψηλή συγκέντρωση στον ιππόκαμπο).

Να σημειωθεί ότι στα ποντίκια, η ανεπάρκεια ψευδαργύρου μειώνει την παραγωγή λεπτίνης από τα λιποκύτταρα κάτι που ενδεχομένως προκαλεί αύξηση του σωματικού βάρους.

Παρενέργειες και ανώτατο όριο πρόσληψης

Το Αμε­ρικανικό Συμβούλιο Τροφίμων και Διατροφής έχει αναφέρει ότι δεν υπάρχουν στοιχεία για παρενέργειες από την πρόσλη­ψη ψευδαργύρου που περιέχεται στις τροφές. Ωστόσο, κατέληξε στο ανώτατο όριο των 40 mg την ημέρα για τους ενηλίκους άνω των 19 ετών. Η ποσότητα αυτή αντιπροσωπεύει τη συνολική πρόσληψη ψευδαργύρου από τα τρόφιμα, το νερό και τα διατροφικά συμπληρώματα συμπεριλαμβανομένων των εμπλουτισμένων τροφίμων. Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει καθορίσει ως ανώτατο όριο τα 25 mg την ημέρα.